Türk devletlerinin yargı kurullarının yapıları, işleyişleri ve karşılaştıkları sorunları ele alarak iş birliği zeminini oluşturmayı amaçlayan süreçte, ilk toplantı “Türk Dili Konuşan Ülkeler Yargı Kurulları” adı altında 22-23 Aralık 2015 tarihlerinde, Hâkimler ve Savcılar Kurulumuzun ev sahipliğinde ve Türk Konseyi iş birliğiyle İstanbul’da gerçekleştirilmiştir. Bu toplantıya Azerbaycan, Kırgızistan ve Kazakistan yargı kurullarından üst düzey temsilciler katılım sağlamıştır. Toplantıda, yargı kurulları toplantılarının düzenli aralıklarla tekrarlanması; reformlar, etik kodlar ve güncel gelişmelerin ele alınması hususunda görüş birliğine varılmıştır.
Bu sürecin devamında, Türk Devletleri Teşkilatı çatısı altında ve yine Kurulumuzun ev sahipliğinde; Azerbaycan Mahkeme-Hukuk Konseyi Başkanı, Kazakistan Yüksek Yargı Konseyi Başkanı, Kırgızistan Yargı Konseyi Başkanı, Özbekistan Hâkimler Konseyi Başkanı, Macaristan Ulusal Yargı Konseyi Başkanı ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi Başkanının katılımlarıyla, 21-25 Mayıs 2024 tarihlerinde İstanbul’da “Türk Devletleri Teşkilatı Üye ve Gözlemci Ülkeleri Hâkimler Konseyi Başkanları İkinci Toplantısı” düzenlenmiştir.
Toplantıda ele alınan konu başlıkları ve görüşmeler neticesinde ulaşılan çıktılar doğrultusunda hazırlanan Sonuç Deklarasyonu, 23 Mayıs 2024 tarihinde imzalanmıştır. Deklarasyonda, iş birliğinin kurumsallaşmasını sağlayacak bir tüzüğün hazırlanması ve bu sürecin bir alt çalışma grubu tarafından yürütülmesi kararlaştırılmıştır.
Bu doğrultuda, Kurulumuzun ev sahipliğinde 16-17 Aralık 2024 tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirilen teknik toplantıda, taslak tüzük hazırlanarak üye ülkelere sunulmuştur.
Ardından, 18–19 Haziran 2025 tarihlerinde Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de gerçekleştirilen “Türk Devletleri Teşkilatı Yargı Kurulları Başkanları 3. Toplantısı” kapsamında, Ağ’ın hukuki temelini ve kurumsal yapısını belirleyen Tüzük, üye ülke temsilcileri tarafından imzalanmıştır. Böylece, yargı kurulları arasında karşılıklı iş birliğini güçlendirmeyi, düzenli temasları kurumsallaştırmayı ve ortak projeler çerçevesinde tecrübe paylaşımını teşvik etmeyi amaçlayan Türk Devletleri Teşkilatı Yargı Kurulları Ağı resmen kurulmuştur.
Ağ, üye ülkelerin yargı bağımsızlığını güçlendirmeyi, hâkim teminatını artırmayı ve yargıya duyulan güveni pekiştirmeyi amaçlamakta; mevzuat paylaşımı, bilgi ve deneyim aktarımı, eğitim programları, karşılıklı çalışma ziyaretleri ve ortak projeler gibi birçok alanda faaliyet göstermektedir. En üst karar organı olan Başkanlar Toplantısı ve uzmanlardan oluşan Çalışma Grubu aracılığıyla çalışmalarını yürüten Ağ, toplantılarını dönüşümlü olarak üye ülkelerde gerçekleştirmektedir. Faaliyetler uzlaşı esasına dayalı şekilde yürütülmekte; gözlemci ülkeler de toplantılara katılabilmekte ve görüş bildirebilmektedir.
Türk Devletleri Teşkilatı Yargı Kurulları Ağı Tüzüğü (İngilizce)