Avrupa Konseyi bünyesinde 2002 yılında kurulan ve Konsey üyesi ülkelerin adalet sistemlerini incelemek için düzenli bir süreç öngörmekte olan Avrupa Adaletin Etkinliği Komisyonu (CEPEJ) 36. Genel Kurul Toplantısı, 16-17 Haziran 2021 tarihlerinde videokonferans yoluyla düzenlenmiştir. Bahsi geçen toplantıya Kurulumuz adına Tetkik Hâkimleri sayın Dr. Zeki UYSAL ile sayın Onur USTALİ katılmışlardır.
Toplantı öncesinde hazırlanan gündemde yer verilen konu başlıklarının sırasıyla görüşülmesi suretiyle gerçekleştirilen toplantının açılış konuşması; Avrupa Konseyi İnsan Hakları Direktörü olan sayın Christophe POIREL ve İnsan Hakları Uygulama, Adalet ve Hukuki İşbirliği Standartları Departmanı Direktörü olan sayın Mikhail LOBOV tarafından yapılmıştır.
Buna ek olarak, Yargı Sistemlerinin Değerlendirilmesi (CEPEJ-GT-EVAL), Adaletin Kalitesi (CEPEJ-GT-QUAL), Yargıda Zaman Yönetimi (CEPEJ-SATURN) ve Siber Adalet ve Yapay Zeka (CEPEJ-GT-CYBERJUST) tarafından ayrı ayrı olmak üzere devam eden ve tamamlanan çalışmalar hakkında katılımcılar bilgilendirilmiştir.
Belirlenen gündem kapsamında, CEPEJ-GT-QUAL tarafından tavsiye edilen “CEPEJ(2021)5 Hukuki ve Yargısal Alanda Yapay Zeka Araçları ve Servisleri İçin Kurulması Muhtemel Sertifikasyon Mekanizması” hakkında görüşmeler yapılmıştır. Bahsi geçen mekanizma bir “Yol Haritası” olarak nitelendirilmekte olup, ilgili mekanizmanın olası kuruluşuna ilişkin bir altyapı oluşturma amacı taşımaktadır. Ayrıca, bahsi geçen Yol Haritası, yapay zekanın CEPEJ bünyesinde uygulanmasına yönelik farklı aşamalar ve sınıflandırıcı bir mekanizma kurulmasıyla başlayacak yenilikçi yaklaşım sunmaktadır. Sözü edilen sertifikasyon mekanizmasının CEPEJ’in bir sonraki toplantısının gerçekleştirileceği Aralık ayına kadar belirginleştirilmesi kararlaştırılmıştır. Yol Haritası kapsamında yapılmakta olan/yapılacak çalışmaların Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi kararıyla daha önceden kurulan “Yapay Zekaya Özgü Komite” (CAHAI-Ad Hoc Committee on Artificial Intelligence) çalışmaları ile kesişen yönleri açısından sözü geçen Komitenin Başkanı olan sayın Gregor STROJIN tarafından söz alınarak bu konuda CEPEJ ile birlikte hareket edileceği ifade edilmiş ve bu kapsamda gerçekleşen süreç hakkında bilgiler verilmiştir. Ek olarak, yine CEPEJ-GT-QUAL tarafından toplantı gündeminde yer verilen “Davanın Tarafı Olanlarla Dilin Sadeleştirilmesi ve Netleştirilmesi” başlığı altında “CEPEJ(2021)6 Kullanıcının Yargı Sistemlerine Daha İyi Entegrasyonu İçin: Rehberler ve Hukuk Davalarındaki Yasal Süreçlerde Kullanıcının Merkeziliği ve Kullanıcılarla Dilin Sadeleştirilmesi ve Netleştirilmesi Üzerine Karşılaştırmalı Çalışmalar” hakkında söz konusu Büronun başkanı olan sayın Joao Arsenio De Oliveria tarafından bir sunum gerçekleştirilmiştir. “Arabuluculuğun Gelişimi: Arabuluculuk Üzerine CEPEJ Rehberinin Uygulanmasının Temini” başlığı altında yine aynı Büro başkanı tarafından “CEPEJ(2021)7 İcra Memurları (Müdürleri) İçin Arabuluculuk Farkındalık Artırma Programı” isimli bir sunum daha yapılmıştır.
Toplantının devamında, CEPEJ-GT-CYBERJUST Bürosu başkanı sayın Guiliana Civinini tarafından “CEPEJ(2021)4 Yargısal Süreçlerde Videokonferans Rehberi” konulu bir sunum gerçekleştirilmiştir. Koronavirüs pandemisi nedeniyle Konsey üyesi ülkelerin neredeyse tamamı tarafından başvurulmakta olan bu yöntemle ilgili dikkat edilmesi gereken hususları içeren ve konu hakkındaki temel ilkeleri ortaya koymakta olan Rehber CEPEJ tarafından kabul edilmiştir.
Toplantının ikinci gününde ise, Adaletin Genç Kristal Terazisi 2020 yılı ödülünü kazanan projeler, söz konusu projelerin hazırlayıcısı olan gençler tarafından hazırlanan videolar şeklinde katılımcılarla paylaşılmıştır. Diğer yandan, CEPEJ’in; Arnavutluk, Azerbaycan, Gürcistan, Kosova, Letonya, Malta, Moldova, Slovakya, İspanya, Fas ve Tunus ülkeleriyle gerçekleştirdiği güncel işbirliği programlarında yaşanan gelişmeler hakkında katılımcılara bilgi verilmiştir. Ardından, CEPEJ(2021)3 2020 Yılı CEPEJ Aktivite Raporu kabul edilmiştir. Üye ve gözlemci ülkelerde adalet alanındaki son gelişmeler hakkında alınan sözlerin ardından gündemde yer verilen konuların görüşmeleri tamamlanmıştır.
Bir sonraki CEPEJ Genel Kurul Toplantısının, 8-9 Aralık 2021 tarihlerinde Strazburg’da gerçekleştirilmesi kararlaştırılmıştır.
Gündemde yer alan maddelerin görüşülmesinin tamamlanmasının ardından gerçekleştirilen kapanış konuşmalarıyla CEPEJ 36. Genel Kurul Toplantısı sona ermiştir.